Twoje prawa podczas składania zawiadomienia i w trakcie śledztwa

Masz prawo do uzyskania pisemnego potwierdzenia, że organ policji otrzymał Twoje zawiadomienie o przestępstwie. Potwierdzenie następuje przez uczynienie kopii Twojego zawiadomienia lub przygotowanie oświadczenia o jego odbiorze. Odpowiedni dokument potwierdzający zostanie wysłany do Ciebie w ciągu dwóch dni roboczych drogą elektroniczną lub listowną.

Masz prawo do uzyskania pisemnego powiadomienia o wszczęciu śledztwa na podstawie Twojego zawiadomienia lub o odmowie jego wszczęcia. W przypadku odmowy funkcjonariusz powinien sporządzić postanowienie, w którym wyjaśnia przyczyny odmowy wszczęcia śledztwa i wskazuje zasady jego zaskarżenia. Postanowienie powinno być wysłane do Ciebie drogą listowną.

Jeśli nastąpiła odmowa wszczęcia śledztwa na podstawie złożonego przez Ciebie zawiadomienia, a Ty się z tym nie zgadzasz, to taką odmowę możesz zaskarżyć. Skargę możesz wręczyć prokuratorowi w ciągu dwudziestu dni. Jeśli skarga nie została rozstrzygnięta przez prokuratora, masz prawo ponownie zaskarżyć decyzję przed sędzim. Przysługuje Ci również prawo wglądu do całego materiału, na podstawie którego przyjęto decyzję o niewszczynaniu śledztwa.

Może nią być każdy, kogo darzysz zaufaniem – przyjaciel(-ciółka), matka, ojciec lub pracownik centrum pomocy specjalistycznej. Ma prawo towarzyszyć Ci podczas składania skargi i udziału w przesłuchaniu.

Funkcjonariusz policji poinformuje osobę towarzyszącą o ustalonych zasadach, których powinna przestrzegać, np. o tym, jak należy zachowywać się w podczas przesłuchania. śledczy lub prokurator może odmówić udziału osobie towarzyszącej, jeśli zaszkodziłoby to Twoim interesom lub sprawie, np. w przypadku, gdy osoba jest zainteresowana określonym rozstrzygnięciem  sprawy.

Jeśli nie mówisz w języku urzędowym, masz prawo do otrzymania tłumaczenia wszystkich najważniejszych dokumentów procesowych na swój język ojczysty lub na taki, który dobrze znasz. Masz także prawo do uzyskania tłumaczenia ustnego podczas przesłuchania i składania zeznań w sądzie.

Masz prawo otrzymać dane kontaktowe śledczego odpowiedzialnego za Twoją sprawę, żebyś mógł (mogła) utrzymywać z nim kontakt. Jeśli sprawa została przekazana innemu funkcjonariuszowi, powinieneś(-naś) być o tym poinformowany(-a) i otrzymać nowe dane kontaktowe.

Masz prawo do uzyskania od funkcjonariusza prowadzącego śledztwo informacji o tym, jak odbywa się śledztwo i na jakim etapie ono się znajduje, np. o prowadzeniu przesłuchań, zbieraniu dowodów, zakończeniu śledztwa i trafieniu sprawy do sądu.

Ty i Twój adwokat macie prawo wglądu do materiałów śledztwa, z wyjątkiem danych innych uczestników procesu. Możesz też sporządzać kopie materiałów zawartych w dokumentach ze śledztwa.

Uzyskać wgląd do materiałów śledztwa możesz w dowolnym czasie, składając pisemny wniosek do prokuratora. Prokurator może nie zezwolić na wgląd, jeśli uzna, że zaszkodziłoby to śledztwu. Szczegółowych informacji dotyczących zasad wglądu do materiałów śledztwa udzieli śledczy lub prokurator.

Masz prawo prosić o poinformowanie Cię w przypadku zwolnienia podejrzanego z aresztu lub innego miejsca zatrzymania, jak również w przypadku jego ucieczki z miejsca zatrzymania.

Masz prawo do składania wniosków związanych ze śledztwem, np. wniosku o przesłuchanie wybranego świadka, którego chcesz, wniosku o opinię biegłego itp.

Masz prawo wnioskować o wyłączenie funkcjonariusza prowadzącego śledztwo, prokuratora, sędziego uczestniczącego w śledztwie, biegłego, tłumacza lub specjalisty. Dokonuje się tego pisemnie, podając motywy zgłoszenia wniosku o wyłączenie.

Jesteś uprawniony(-a) do zaskarżania czynności i decyzji śledczego, prokuratora lub sędziego śledczego, np. decyzji o nieprzesłuchaniu świadka, którego chcesz lub decyzję odmawiającą Ci dostępu do materiałów śledztwa.

Mimo że zostaniesz przesłuchany(-a) przez funkcjonariusza prowadzącego śledztwo w celu zebrania niezbędnych dla niego dowodów, możesz z własnej inicjatywy udostępnić przedmioty lub dokumenty istotne dla śledztwa i sprawy, np. wyciągi pobrane z zakładów opieki zdrowotnej, materiały wideo, wiadomości e-mail, SMS-y itp.

Jeśli prokurator lub sędzia postanawia zamknąć śledztwo, powinieneś być o tym poinformowany. Ponadto masz prawo zaskarżyć taką decyzję. Jeśli decyzja została przyjęta postanowieniem prokuratora, to w ciągu dwudziestu dni może być zaskarżona przed prokuratorem wyższego szczebla. Jeżeli decyzja zapadła postanowieniem sędziego śledczego, należy ją zaskarżyć w ciągu siedmiu dni przed sądem wyższej instancji – sądem okręgowym.