Rodzaje przestępstw

Za przestępstwo uznaje się bezprawne śledzenie, utrwalanie, przejęcie, publikowanie lub inne wykorzystywanie niejawnych danych elektronicznych. Niejawnymi danymi mogą być informacje o zdrowiu i leczeniu pacjentów ośrodków medycznych, a także informacje finansowe, takie jak dane klientów banków itp.

Takie przestępstwo może zostać popełnione na różne sposoby: śledząc dane, tj. obserwując je przez pewien czas, gdy są rozpoznawane i analizowane przez obserwatora. Może to być wykonywane nie tylko podczas fizycznego podglądania, ale też za pomocą niektórych środków, np. potajemnie zapisując na Twoim komputerze oprogramowanie przekazujące obserwatorowi informacje o wykonywanych na nim czynnościach. W przypadku utrwalania danych mogą być one przenoszone na nośnik, zachowywane w pamięci lub na dysku, a w przypadku przejęcia – utrwalane podczas ruchu w sieciach łączności elektronicznej lub między komputerami, np. wysyłając wiadomość e-mail.

Za przestępstwo uznaje się również rozpowszechnianie tych danych – ich udostępnianie, publikacja, przekazywanie innym osobom, przesyłanie lub zamieszczanie w miejscach dostępnych dla innych.

W celu zabezpieczenia się przed przestępstwami w cyberprzesrzeni można skorzystać ze środków ochrony własnej.

Bezprawne zbieranie danych o życiu prywatnym jest przestępstwem. Dane o życiu prywatnym osoby bez mogą być gromadzone jej zgody wyłącznie na mocy decyzji sądowej i zgodnie z prawem.

Informacje o prywatnym życiu osoby są tym, co woli zostawić dla siebie lub wybranego przez nią grona ludzi, i nie ujawniać. Mogą to być rodzinne, przyjacielskie, intymne lub inne bliskie więzi, jej życie seksualne, duchowe i religijne, stan zdrowia, prywatna korespondencja lub rozmowy, prywatne informacje przechowywane na komputerze. Człowiek ma prawo sam decydować, co i w jaki sposób będzie publikował o swoim życiu prywatnym, na przykład udostępniał swoje dane kontaktowe w internecie, zdjęcia w sieci społecznościowej itp.

Wprawdzie życie prywatne jest rozumiane jako niepubliczne, to jednak również publicznie działający człowiek ma prawo do ochrony niektórych danych o sobie, np., gdzie, jak często i w jakim czasie zazwyczaj chodzi na zakupy, kiedy i jaką drogą dojeżdża do pracy i wraca do domu. Wszelkie bezprawne zbieranie informacji o człowieku będzie traktowane jako niedozwolone wtargnięcie w jego życie prywatne.

Bezprawne zbieranie informacji może być dokonywane na różnorakie sposoby: śledząc osobę, jej dom lub teren prywatny, podsłuchując jej rozmowy, podglądając lub kopiując korespondencję, gromadząc i systematyzując dane o jej zdrowiu lub zwyczajach, dociekliwie wypytując o nią jej znajomych, krewnych i współpracowników.

śledzenie i zbieranie informacji może również świadczyć o przygotowaniu do popełnienia innego przestępstwa, np. napadu, rozboju, kradzieży.

To ważne.

Niedozwolone śledzenie i zbieranie informacji o prywatnym życiu osoby może być szczególnie niebezpieczne, jeśli ma to miejsce w bliskich stosunkach lub tuż po ich zerwaniu. Jeśli zauważyłeś(-aś), że jesteś śledzony(-a) lub informacje o Twoim życiu prywatnym i codziennych zwyczajach są zbierane w inny sposób, np. znalazłeś(-aś) urządzenie śledzące przymocowane do samochodu, zauważyłeś(-aś), że jesteś regularnie śledzony(-a) i odprowadzany(-a) do miejsca pracy lub do domu, zawiadom o tym policję i zastosuj środki ochrony.

Jeśli takich czynności dopuszcza się osoba, z którą utrzymujesz lub utrzymywałeś(-aś) bliski kontakt, zwłaszcza jeśli towarzyszą im groźby i zastraszanie, zwróć się do policji i poproś o zapewnienie Ci czasowych środków ochrony.

Za przestępstwa uznaje się dalej wymienione rodzaje przemocy psychicznej – groźby, prześladowanie i systematyczne zastraszanie.

Goźba stanowi przestępstwo w przypadku, gdy dotyczy ona dokonania zabójstwa lub spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Może przybierać postać słowną, gestów, pisemną, kontaktu telefonicznego lub wirtualnego. Groźba wypowiadana w internecie powinna być traktowana równie poważnie, jak ta skierowana osobiście. Groźbę uznaje się za przestępstwo, gdy jest konkretna oraz istnieje uzasadniona obawa, że zostanie wcielona w życie.

Prześladowaniem człowieka są czyny grożące podpaleniem lub wysadzeniem w powietrze jego mienia lub własności, na przykład domu lub samochodu, a także wykonaniem innych działań zagrażających jego życiu, zdrowiu lub mieniu.

Systematycznym zastraszaniem są jawne lub anonimowe groźby stosowane w celu wywołania u człowieka strachu, niepokoju i stresu. Jeśli takie groźby powtarzają się co najmniej trzy razy, to można je uzbać za systematyczne zastraszanie.

Prześladowanie i zastraszanie wywołują u poszkodowanego głębokie poczucie braku bezpieczeństwa i ciągłego niepokoju. Mimo że te czyny same w sobie stanowią przestępstwo, mogą być wstępem do jeszcze poważniejszego wykroczenia, na przykład ataku fizycznego. Dlatego nie wolno lekceważyć takich działań, uznając je za bezpieczne, i należy zawiadomić o nich policję.

Szczególnie wysokie ryzyko pojawia się w przypadku, gdy poszkodowaną i podejrzanego łączyły bliskie, intymne więzi.Wówczas możesz od razu zwrócić się do policji o przyznanie środka ochrony – nałożenie na odejrzanego obowiązku powstrzymywania się od zbliżania do Ciebie oraz zaprzestania kontaktu z Tobą. Możesz też zastosować środki ochrony własnej – poinformować o prześladowaniu jak najszersze grono osób, którym ufasz, starać się jak najrzadziej przebywać w bezludnych miejscach, zmienić numer telefonu komórkowego, nie publikować informacji o swoim miejscu przebywania w sieciach społecznościowych, w miarę możliwości zmienić miejsce zamieszkania, a także podjąć inne kroki w celu ochrony.

Handel ludźmi – sprzedaż lub kupno człowieka – jest bardzo poważnym przestępstwem. Obejmuje też werbowanie, przewożenie lub przetrzymanie w zamknięciu człowieka w celu sprzedaży, stosując przemoc fizyczną lub groźby.

Przestępstwo może też zostać popełnione z użyciem przymusu, a także z wykorzystaniem zależności i bezbronności osoby poszkodowanej, oszukując ją.

Handel ludźmi jest przestępstwem, naruszającym liczne prawa człowieka: prawo do wolności, nietykalności, nietykalności życia prywatnego i wolności seksualnej, jak też prawo do ochrony przed niewolnictwem i przymusową pracą. W przypadku handlu ludźmi człowiek w bezprawny sposób staje się przedmiotem posiadania, jest traktowany jak towar lub rzecz.

Działania sprawcy będą stanowiły przestępstwo również w przypadku, gdy poszkodowany(-a) wyraża zgodę na jego (jej) wykorzystywanie, jeśli taka zgoda została osiągnięta przez przemoc, groźby, oszustwo lub z wykorzystaniem zależności i bezbronności osoby poszkodowanej.

Na Litwie śledztwa w sprawie handlu ludźmi prowadzą funkcjonariusze specjalnie przeszkoleni do prowadzenia takich spraw.

Pomoc ofiarom handlu ludźmi i ich bliskim oferuje Centrum Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi i Wykorzystywaniu, Caritas, Centrum Osób Zaginionych i Pomocy ich Rodzinom.

Za kradzież uznaje sięzagarnięcie cudzego mienia. Poważniejsze przestępstwo stanowi jawna kradzież, gdy mienie zostaje zabrane z miejsca publicznego, nie ukrywając się, np. jawne zabranie torebki lub portfela, wyraźnie naruszając normy postępowania przyjęte w społeczeństwie.

W przypadku kradzieży jako właściciel mienia zachowujesz do niego prawa własności, bez względu na to, ile razy Twoje mienie miałoby przejść od jednej osoby na drugą. Zwrotu swojego mienia lub odszkodowania za niego możesz żądać również od osoby, która je zagarnęła.

Naruszenie wymogów BHP przez pracodawcę uznaje się za przestępstwo w przypadku, gdy z jego powodu ponoszą szkodę ludzie – pracownik doświadcza traumy lub wypadek kończy się jego śmiercią. Odpowiedzialność za to przestępstwo ponosi pracodawca lub upoważniona przez niego osoba. W sprawie naruszeń bezpieczeństwa pracy zaleca się zwrócić do Państwowej Inspekcji Pracy, a w razie wypadku z udziałem ludzi należy koniecznie zawiadomić policję.

Naruszenie miru domowego polega na wtargnięciu do domu, mieszkania i innego pomieszczenia mieszkalnego należącego do drugiego człowieka, a także do budowli znajdujących się na chronionym terenie (np., na ogrodzonym podwórku) – magazynu, garażu, łaźni, drewutni. Wtargnięcie może zostać dokonane po kryjomu lub jawnie, w drodze oszustwa lub przemocy, czy też w inny sposób, przeciwko woli właściciela. Za to przestępstwo winnowajca poniesie odpowiedzialność wyłącznie w przypadku złożenia skargi na policji.

Domem człowieka jest jego dowolne miejsce zamieszkania – mieszkanie, domek ogrodowy, willa, dom mieszkalny, pokój hotelowy, sypialna przyczepa samochodowa. Może to być również pomieszczenie robocze przeznaczone do użytku osobistego, na przykład warsztat, kancelaria adwokacka, gabinet lekarski.

Oszustwem jest nieuczciwe nabycie cudzego mienia. Kłamstwo, przeinaczanie prawdy i celowe wprowadzanie w błąd służą nakłonieniu człowieka do niewłaściwego obchodzenia się ze swoim mieniem.

Utrata mienia wysokiej wartości lub długo gromadzonych oszczędności może rodzić naturalne poczucie emocjonalnej podatności, mocno zaważyć na zaufaniu do siebie i ludzi. W takim przypaku można zwrócić się o bezpłatną pomoc doradczą i psychologiczną, a także przedsięwziąć wszelkie środki mające na celu ochronę przed oszustwem.

Wolność wypowiedzi jest ważną wartością demokratycznego społeczneństwa, jednak nie może stanowić uzasadnienia dla działań przestępczych. Jedno z nich to podżeganie do nienawiści.

Za podżeganie do nienawiści uznaje się publiczne wyszydzanie, piętnowanie, nawoływanie do nienawiści lub podżeganie do dyskryminacji grupy ludzi lub należącego do niej człowieka ze względu na jego płeć, orientację seksualną, rasę, narodowość, język, pochodzenie, status społeczny, wyznanie, przekonania lub poglądy.

W przypadku podżegania do nienawiści do grupy osób inni ludzie są aktywnie zachęcani, by staliby się nieprzychylnie nastawieni wobec konkretnej grupy, np. wobec ludzi określonej narodowości lub wyznawców którejś z religii. Prowadzi to do powstania niebezpiecznego i wrogiego dla nich środowiska.

Poważniejszym przestępstwem jest publiczne podżeganie do przemocy lub fizycznego rozprawienia się. Jako przestępstwo traktowana jest sama czynność podżegania – nie trzeba udowadniać, iż podżegacz rzeczywiście skłonił kogoś do użycia przemocy. Wystarczy, że podżegacz był świadomy możliwych konsekwencji swoich działań.

Na Litwie z podżeganiem do nienawiści najczęściej przychodzi się zmagać w internecie. W sprawie podżegania do nienawiści w mediach lub sieciach społecznościowych można zwrócić się do Służby Inspektora Etyki Dziennikarskiej (Žurnalistų etikos inspektoriaus tarnyba).

Bezprawnym pozbawieniem wolności jest ograniczenie wolności człowieka poprzez porwanie, zatrzymanie, zamknięcie lub przetrzymywanie w określonym miejscu wbrew jego woli. Przymusowe zamknięcie człowieka w szpitalu psychiatrycznym w przypadku, gdy jest on zdrowy lub nie wymaga tego jego choroba, również uznaje się za przestępstwo.

Poważniejszym przestępstwem jest pozbawienie wolności, uciekając się do przemocy lub stwarzając zagrożenie życiu i zdrowiu człowieka, a także trzymając go w niewoli dłużej niż 48 godzin.

Dzieckiem jest osoba poniżej 18 roku życia, toteż za przestępstwa przeciwko dzieciom uznaje się wykorczenia wobec osób młodszych niż 18 lat.

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej dzieci

Stosunki płciowe lub zaspokajanie swojej żądzy płciowej z udziałem osoby nieletniej, proponując lub dając wynagrodzenie, np., pieniądze, rzeczy, kosmetyki, obietnicę zawiezienia za granicę, jest przestępstwem. Za przestępstwo uważa się również nadużycie seksualne dziecka. Może nim być wykonywanie czynności seksualnych w obecności dziecka, pokazywanie pornografii dzieciom, opowiadanie nieodpowiednich historii o zaspokajaniu pociągu seksualnego itp.

Wciąganie dziecka do udziału w pornograficznych zabawach lub wykorzystywanie go w produkcji pornograficznej, jak też czerpanie zysku z takiej jego działalności także uważane jest za przestępstwo.

Kwalifikowaną, profesjonalną pomoc psychologiczną dla dzieci w przypadku takich przestępstw świadczy Centrum Wsparcia dla Dzieci (Paramos vaikams centras). O wsparcie psychologiczne można zwrócić się również do służb psychologiczno-pedagogicznych zależnie do swojego miejsca zamieszkania.

Jeśli podejrzewasz, że w Twoim otoczeniu jest dziecko, które mogło paść ofiarą takich przestępstw, skontaktuj się z najbliższym posterunkim policji lub Wydziałem Ochrony Praw Dziecka (Vaiko teisių apsaugos skyrius).

Sprzedaż lub kupno dziecka

Handel dziećmi jest szczególnie poważnym przestępstwem. Obejmuje kupno, sprzedaż, nabycie, werbowanie, przewożenie lub przetrzymanie dziecka w zamknięciu, świadomie bądź celowo wykorzystując je w prostytucji, pornografii lub przymusowej pracy. Takie przestępstwo powoduje poważne i trwałe konsekwencje dla dziecka.

Pomoc psychologiczną i społeczną dzieciom, które padły ofiarami handlu ludźmi, świadczy Centrum Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi i Wykorzystywaniu.

Jeśli podejrzewasz, że w Twoim otoczeniu jest dziecko, które mogło paść ofiarą takich przestępstw, skontaktuj się z najbliższym posterunkiem policji, Wydziałem Ochrony Praw Dziecka lub Centrum Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi i Wykorzystywaniu.

Wciąganie dziecka do udziału w działalności przestępczej 

Angażowanie dziecka w popełnienie wykroczenia uważane jest za przestępstwo. Dzieci mogą być angażowane do jego dokonania przez namawianie lub prośby. np. przekonując, że pomoc dziecka jest konieczna, a także stosując groźby lub zastraszanie. Mogą być używane również inne sposoby wciągania, np. oszukiwanie lub wprowadzanie dzieci w błąd, kłamiąc im lub manipulując nimi w inny sposób.

To ważne. 

W przypadku przestępstw przeciwko dzieciom istotne znaczenie ma ochrona dziecka przed powtórną traumą, którą może wywołać proces karny. W trakcie procesu konieczne jest zatem, by pomóc dziecku zrozumieć, co się dzieje i dlaczego, zapewnić, że dziecko nie ponosi winy za zaistniałe zdarzenie oraz pokazać, że dorośli chcą mu pomóc. Aby zapewnić dziecku bezpieczne uczestnictwo w procesie karnym, zalecana jest dokładna znajomość praw przysługujących dzieciom w procesie karnym.

Zabójstwo

Zabójstwo człowieka jest bardzo poważnym przestępstwem. W takim przypadku za poszkodowanych uznawani są członkowie rodziny i bliscy krewni zmarłego, którzy doznali szkody w związku ze śmiercią bliskiej osoby. Szkoda może być zarówno majątkowa (np. utrata żywiciela, w związku z czym rodzina traci dochód), jak i niemajątkowa, czyli moralna, ponieważ bliscy zmarłego doświadczają dużego urazu psychicznego i silnych przeżyć duchowych.

Podżeganie do samobójstwa

Zarówno podżeganie do samobójstwa, jak i doprowadzenie do samobójstwa są przestępstwami, w wyniku których dochodzi do zamachu na życie człowieka, naruszając jego równowagę psychiczną.

Podżeganie do samobójstwa może przybierać różne formy – nakłanianie do samobójstwa, stworzenie warunków do jego popełnienia, załatwienie odpowiednich środków oraz inna pomoc w dokonaniu samobójstwa.

Różnica między doprowadzeniem do samobójstwa a podżeganiem do samobójstwa polega na tym, że sprawca może nie dążyć do jego popełnienia przez poszkodowanego, jednak jego brutalne traktowanie sprawia, że człowiek odbiera sobie życie.

Nieumyślne spowodowanie śmierci

Nieumyślne spowodowanie śmierci lub zabójstwo jest wykroczeniem popełnionym w wyniku nieostrożności przestępczej. Człowiek może odebrać życie innemu, zbytnio polegając na sobie i zachowując się w ryzykowny sposób, np. prowadząc pojazd i znacznie przekraczając prędkość w złych warunkach pogodowych.

Do takiego przestępstwa może dojść w wyniku niedbalstwa, gdy człowiek nie przewiduje swoich czynności lub konsekwencji bezczynności, a które powinien był przewidzieć w tej sytuacji, np. nieostrożnie obchodząc się z bronią palną.

Jeśli w wyniku przestępstwa zmarła bliska Ci osoba – członek Twojej rodziny lub bliski krewny, również zostaniesz uznany(-a) za poszkodowanego(-ą). W takim przypadku możesz ubiegać się o bezpłatną pomoc doradczą lub psychologiczną. Nabywasz też wszystkie prawa przysługujące poszkodowanemu w procesie karnym i możesz wystąpić o odszkodowanie z tytułu popełnienia przestępstwa.

Za przestępstwa seksualne uważa się stosunki płciowe lub zaspokajanie żądzy płciowej z człowiekiem wbrew jego woli. Cel ten może zostać osiągnięty z użyciem przemocy fizycznej lub grożąc przemocą, bądź w inny sposób pozbawiając człowieka możliwości do postawienia oporu, a także z wykorzystaniem stanu bezsilności i zależności poszkodowanego(-ej).

Stan bezsilności to taki, w którym poszkodowany(-a) ze względu na chorobę, zaburzenie umysłowe lub nieświadomy i chorobliwy stan nie zdaje sobie sprawy z celu dokonywanych z nim czynności lub nie może okazać oporu sprawcy. Pewien stopień odurzenia alkoholem lub środkami narkotycznymi również można uznać za bezsilny stan, jeśli poszkodowany(-a) nie jest świadomy, co się wokół niego (niej) dzieje, nie rozumie celu dokonywanych wobec niego działań lub nie może im się sprzeciwić.

Za przestępstwa seksualne sprawca poniesie odpowiedzialność wyłącznie w przypadku złożenia przez poszkodowanego(-ą) skargi na policji, poza wypadkami, gdy mają one miejsce w bliskich stosunkach.

Pomoc psychologiczną, społeczną i prawną oraz inne wsparcie w takich przypadkach udzielają centra pomocy specjalistycznej.

Molestowanie seksualne

Molestowanie seksualne jest dążeniem do komunikacji lub przyjemności seksualnej z osobą przez jej służbową lub inną zależność. Za te czynności sprawca poniesie odpowiedzialność wyłącznie w przypadku złożenia przez poszkodowanego(-ą) skargi do organów ścigania.

Popełnienie tego wykroczenia skutkuje zamachem na godność i dobre imię osoby oraz na jej wolność seksualną. Molestowanie seksualne może przybierać formę wulgarnych zachowań, propozycji, aluzji. Może to być dotyk, klaps, głaskanie, celowe i zbyt długie trzymanie za rękę, powietrzny pocałunek itp. Propozycja lub aluzja może być wyrażona mimiką twarzy, gestami, słowami, na piśmie.

Jeśli padłeś(-aś) ofiarą molestowania seksualnego, możesz zwrócić się do policji lub Służby Kontrolera ds. Równego Traktowania (Lygių galimybių kontrolierės tarnyba).

Za rozbój uważa się zagarnięcie cudzego mienia z użyciem przemocy fizycznej lub grożąc przemocą, bądź w inny sposób pozbawiając człowieka możliwości do postawienia oporu. Jako poważniejsze przestępstwo zostanie potraktowane włamanie do pomieszczenia z wykorzystaniem broni oraz zagarnięcie wartościowego mienia. Popełnienie tego przestępstwa skutkuje zamachem nie tylko na własność, ale i na zdrowie człowieka.

Przestępstwem jest spowodowanie uszczerbku na zdrowiu i doprowadzenie do choroby przez bicie, z użyciem przemocy fizycznej lub innych sposobów.

Ciężki uszczerbek na zdrowiu ma miejsce, gdy człowiek poniósł poważne konsekwencje zdrowotne, zapadł na ciężką i nieuleczalną lub długotrwałą chorobę, a także w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy. Za lekki uszczerbek na zdrowiu uznaje się przypadek znacznej utraty zdolności do pracy lub przewlekłej choroby, ale bez trwałych i nieodwracalnych skutków.

Lekku uszczerbek na zdrowiu ma miejsce, gdy człowiekowi zadawany jest ból fizyczny lub doprowadza się go do lekkiej choroby. Sprawca poniesie odpowiedzialność za lekki uszczerbek na zdrowiu tylko w przypadku złożenia przez poszkodowanego(-ą) skargi na policji lub na żądanie prokuratora, poza wypadkami przemocy domowej.

Jeśli padłeś(-aś) ofiarą przestępstwa związanego z przemocą domową, pomocy udzielą Ci podane służby i organizacje.

Bezprawne zmuszanie człowieka do pracy, której nie musi wykonywać w związku z umową o pracę lub zajmowanym stanowiskiem, jest przestępstwem. Praca przymusowa obejmuje wszelką działalność, biznes lub prace, do których jesteś zmuszany(-a) wbrew Twojej woli. Może ona być różnego rodzaju – fizyczna lub umysłowa, legalna lub nielegalna.

Człowiek może być zmuszany do pracy przy stosowaniu siły, nacisku psychicznego, gróźb. Przestępcy mogą również posłużyć się brakiem niezależności człowieka, np. finansową zależnością, lub pozbawić go możliwości stawiania oporu, np. poprzez zamknięcie w pomieszczeniu bez wyjścia lub zabranie dokumentów osobistych.

To, czy otrzymujesz wynagrodzenie lub też nie, nie ma znaczenia, jeśli jesteś zmuszany(-a) do pracy, której nie chcesz wykonywać w tym czasie i w tej sytuacji. Przestępstwa nie stanowi wymóg świadczenia pracy uzgodnionej w umowie o pracę lub wynikającej z zajmowanego stanowiska, której człowiek nie chce wykonywać w tym okresie.

Za poważniejsze przestępstwo uznaje się zmuszanie do pracy w niewolniczych lub nieludzkich warunkach, na przykład przymuszanie do długiej pracy bez snu i odpoczynku, na mrozie lub w upale, w toksycznym środowisku bez wydania niezbędnych środków bezpieczeństwa, jak również do pracy w warunkach poniżających godność czowieka.

W przypadkach wykorzystywania możesz liczyć na poufną pomoc społeczną, prawną i psychologiczną, świadczoną przez Centrum Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi i Wykorzystywaniu.

Bezprawne zmuszanie człowieka do przekazania swojego mienia lub prawa do tego mienia jest przestępstwem. Uznaje się to za wykroczenie w przypadku, gdy przeciwko Tobie zostaje zastosowana przemoc psychiczna – groźby użycia przemocy, zniszczenia lub uszkodzenia Twojego mienia, opublikowania kompromitujących informacji o Tobie itp.

Zniszczenie lub uszkodzenie cudzego mienia jest przestępstwem. Za poważniejsze może być uznane wtedy, gdy mienie zostaje zniszczone lub uszkodzone w sposób niebezpieczny dla innych, czy też wtedy, gdy zniszczenie lub uszkodzenie zostaje dokonane na mieniu wysokiej wartości. Może to być rzecz ruchoma lub nieruchoma.

Mienie uznaje się za zniszczone, gdy traci ono swoją wartość i nie można z niego korzystać zgodnie z przeznaczeniem, np. zostaje spalone, wylane lub staje się nienadające do użytkowania. Uszkodzenie mienia ma miejsce, gdy zostaje ono doprowadzone do stanu, w którym częściowo nadaje się do użytkowania, ale można je odtworzyć, np. uszkodzenie samochodu.

Motywy zniszczenia lub uszkodzenia mienia mogą być różnorakie – zemsta, złość, zazdrość, chęć zatajenia innego przestępstwa, chęć zastraszenia. Mienie może zostać zniszczone lub uszkodzone również w przypadku przemocy domowej celem wywarcia psychologicznego wpływu, zastraszenia lub kontroli poszkodowanego(-ej).